Neurobiologia wczesnego dzieciństwa

W wieku sześciu lat mózg człowieka uzyskuje około 90 procent swojej ostatecznej wielkości. Już samo to zwraca uwagę na znaczenie wczesnych etapów jego rozwoju i chociaż okazało się, że i później dzieją się w nim rzeczy bardzo istotne, bez wątpienia wczesne lata życia decydują o fundamencie, na którym człowiek zbuduje swoje życie. To dlatego tak ważna jest jakość środowiska i świadomość jego znaczenia u ludzi, którzy je na tym etapie kształtują. Rodzice, wychowawcy i nauczyciele są – z neurorozwojowego punktu widzenia – praktycznie twórcami światów swoich podopiecznych. Procesy neuroplastyczne, czyli zmiany, jakie zachodzą w mózgu pod wpływem środowiska, są nieodwracalne i zawsze mają, większy lub mniejszy wpływ na to, w jaki sposób dziecko będzie reagowało na wszystko, z czym zetknie się później.

Na tym właśnie bardzo wczesnym etapie stare i nowe struktury mózgu, które w większości występują także u innych organizmów, wiążą się ze sobą w wyjątkowy dla człowieka sposób. Właśnie ta unikalność owych połączeń czyni z nas ludzi. Proces ten nie zachodzi jednak jedynie pod wpływem specyficznych dla nas genów. Przeciwnie, wymaga silnego wpływu środowiska społecznego. Wymaga obecności świadomych swojej roli dorosłych. Dotyczy to wielu obszarów naszego życia, takich jak kompetencje językowe, adekwatne reakcje emocjonalne czy związek między sprawnością fizyczną a zdolnością do myślenia abstrakcyjnego.