Z nastolatkiem w domu i e-szkole

Zachowania nastolatków rzadko kojarzą nam się z delikatnością, wrażliwością i wołaniem o pomoc. Częściej uważamy je za gruboskórne, trudne i krnąbrne. Ich mózgi przechodzą jednak w tym czasie niezwykle intensywną i niebezpieczną (choć z neurorozwojowego punktu widzenia niestety konieczną) przebudowę swojej struktury.

W czasie spotkania spojrzymy na mózgi nastolatków jako na systemy, które są bardzo niestabilne, poszukują na tym etapie nowych sposobów przywracania równowagi, nowych mechanizmów autoregulacji. Jest to konieczne bo większość tych, które były skuteczne dotąd, nie sprawdza się już po zmianie struktury. Coś analogicznego przytrafia się naszym dzieciom w pierwszych latach życia. To także etap gwałtownych zmian w strukturze mózgów. Wtedy jednak otaczamy je opieką i chronimy a ich nieporadności raczej nas rozczulają niż złoszczą.

Wiele wskazuje na to, że nasze nastolatki są prawie równie bezradne, a ich mózgi niebezpiecznie niestabilne. Jeśli tak jest, wymagają w tym okresie, bardziej niż kiedykolwiek, opieki i wsparcia. Problemem jest sposób w jaki nastolatki komunikują te potrzeby. Postaramy się zrozumieć dlaczego tak jest i zrewidować chociaż część naszych reakcji na zachowania nastolatków.

Częstym obszarem konfliktów i przedmiotem troski dorosłych jest używanie przez młodych ludzi technologii informacyjno-komunikacyjnych, głównie Internetu. Obawiamy się, że nasze dzieci doświadczą wielu ryzykownych dla nich zjawisk, o których dużo słyszymy. Mogą stać się ofiarami lub sprawcami przemocy, napotkać agresywne, czy pornograficzne treści lub uzależnić się od Internetu. Mogą też zajmując się korzystaniem z technologii zaniedbać ważne sprawy, tj. jak relacje społeczne, czy nauka.

Z drugiej strony słyszymy, że Internet to doskonałe narzędzie, niezbędne w nowoczesnej edukacji oraz świetna platforma wartościowych ludzkich kontaktów. Jak się odnaleźć w tych często przeczących sobie stwierdzeniach. I, co chyba ważniejsze: co możemy zrobić aby nasze dziecko doświadczyło korzyści, a nie strat związanych z wykorzystaniem nowych mediów?

Wiek adolescencji jest nierzadko bardzo trudnym czasem dla rodziców. Przez ponad 10 lat przyzwyczailiśmy się do tego, że w domu wychowujemy dziecko – w wielu aspektach całkowicie zależne od nas, mniej lub bardziej, ale jednak posłuszne i uznające naszą zwierzchność. Aby być zdrowym dorosłym trzeba jednak pozbyć się cech dziecka, a zatem nastolatek musi pozbawić rodziców władzy, poszukać własnego pomysłu na siebie, nauczyć się zaspokajania potrzeb w gronie rówieśników i obcych dorosłych. Dla wielu rodziców taka postawa jest szokiem i wyzwala myśli o porażce wychowawczej, czy też prowadzi do stygmatyzacji nastolatka – głupi, niezrównoważony, egoista.

Dla samych nastolatków wiek adolescencji także jest wyjątkowym czasem rozwojowym. Wahania nastrojów, walka o pozycję w grupie rówieśniczej, autoprezentacja w mediach społecznościowych, pierwsze związki i seksualność, poczucie niezrozumienia przez dorosłych, świadomość wyobcowania systemu edukacyjnego… Wszystko to jest często wyzwalaczem kryzysów, a młodzież z „pokolenia płatków śniegu” jest piękna jak śnieżynki, ale też podobnie krucha. Co 5-8 nastolatek ma myśli samobójcze, wielu się samookalecza, i… wcale mnie to nie dziwi.