Bogusława Łuka
Fundacja Uniwersytet Dzieci
Edukacja dzisiaj nie polega już tylko na zdobywaniu wiedzy. Równie ważna jest umiejętność odnalezienia się w gąszczu informacji, zdolność krytycznego myślenia, adaptacji do szybkich zmian oraz dbania o siebie na wielu płaszczyznach. Rośnie zapotrzebowanie na dorosłych, którzy potrafią myśleć samodzielnie i niestereotypowo, kreować nowe koncepcje i rozwiązywać powstające problemy we współpracy z innymi. Inwestowanie w kompetencje, takie jak rozwiązywanie problemów, może przynieść wzrost globalnego PKB o 2,54 biliona dolarów. Szkoły muszą stać się miejscem, gdzie rozwijany jest potencjał każdego ucznia.

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie edukacja przestała być jedynie procesem zdobywania wiedzy. Stała się inwestycją w przyszłość, rozwój kreatywności, krytycznego myślenia i zdolności adaptacyjnych. Pojawia się pytanie: czy inwestowanie w edukację rzeczywiście się opłaca, zarówno na poziomie jednostkowym, jak i społecznym? Odpowiedź jest jednoznaczna, szczególnie w kontekście długoterminowych korzyści, jakie przynosi ta inwestycja.
Współczesność stawia przed nami wiele wyzwań, które wymagają od nas ciągłego kształcenia się. Edukacja dzisiaj nie polega już tylko na zdobywaniu wiedzy. Równie ważna jest umiejętność odnalezienia się w gąszczu informacji, zdolność krytycznego myślenia, adaptacji do szybkich zmian oraz dbania o siebie na wielu płaszczyznach. Rośnie zapotrzebowanie na dorosłych, którzy potrafią myśleć samodzielnie i niestereotypowo, kreować nowe koncepcje i rozwiązywać powstające problemy we współpracy z innymi. Te kompetencje powinniśmy budować w toku edukacji.
Rola przywództwa w edukacji
Edukacja ma szerokie oddziaływanie na gospodarkę i społeczeństwo. Inwestowanie w edukację to inwestowanie w kapitał ludzki, który w przyszłości zasili rynek pracy, przynosząc zyski w postaci innowacyjnych rozwiązań, większej produktywności i stabilności ekonomicznej.
Dyrektorzy szkół odgrywają kluczową rolę w transformacji systemu edukacji. Mają bezpośredni wpływ na jakość kształcenia, a tym samym na rozwój przyszłych pokoleń. W Polsce 14 tysięcy dyrektorów szkół podstawowych odpowiada za edukację 3 milionów uczniów i zarządza 250 tysiącami nauczycieli. Mimo to wielu z nich odczuwa brak realnego wpływu na system edukacji. Często są przeciążeni przepisami i regulacjami, a ich rola bywa niedoceniana.
Edukacja a zwrot z inwestycji
Zgodnie z raportem „Catalyzing Education 4.0” każda inwestycja jednego dolara w edukację dziecka przynosi średnio pięć dolarów zwrotu w ciągu jego życia. Dodatkowy rok nauki może zwiększyć zarobki o 9%, a w niektórych przypadkach nawet o 15%. Korzyści z edukacji są szczególnie widoczne w krajach o niższych dochodach, gdzie stopa zwrotu z inwestycji jest wyższa niż w krajach rozwiniętych.
Edukacja to nie tylko bezpośredni zysk finansowy, lecz także szeroko pojęty rozwój umiejętności, mających wpływ na globalną gospodarkę. Inwestowanie w kompetencje, takie jak rozwiązywanie problemów, może przynieść wzrost globalnego PKB o 2,54 biliona dolarów. Niestety, jak pokazują dane UNICEF, mniej niż połowa młodych ludzi na świecie ma dostęp do edukacji umożliwiającej pełne wykorzystanie swojego potencjału.
Kobiety w edukacji i wyzwania przyszłości
W minionym dziesięcioleciu kobiety stanowiły w polskim szkolnictwie wyższym niemal 2/3 wszystkich studentów. Najliczniej reprezentują kierunki związane z kształceniem oraz zdrowiem i opieką społeczną, gdzie ponad 80% absolwentów to kobiety. Pomimo że Polki są dobrze wykształcone (co roku studia wyższe kończy o 65% więcej kobiet niż mężczyzn), to aż 62% z nich pozostaje biernych zawodowo, nie wykorzystując swojego wykształcenia i nabytej wiedzy.
W nadchodzącej dekadzie to kobiety będą miały dominujący wpływ na rozwój edukacji i zdrowia. Ich liczebność na tych kierunkach stwarza szansę na przełomowe zmiany. Jednak system edukacji w Polsce wciąż stoi przed wyzwaniami, między innymi koniecznością efektywnego wykorzystania potencjału uczniów, w tym dziewcząt. Ważne jest stworzenie lepszych warunków pracy i wsparcia zawodowego dla kobiet – tak, żeby mogły w pełni wykorzystać swoje kwalifikacje.
Aby poprawić sytuację w edukacji niezbędne są systemowe zmiany. Nauczyciele powinni być regularnie szkoleni w zakresie nowoczesnych metod nauczania oraz rozwijać umiejętności budowania kompetencji kluczowych w XXI wieku, takich jak praca w grupie, rozwiązywanie problemów i myślenie analityczne.
Szkoły muszą stać się miejscem, gdzie rozwijany jest potencjał każdego ucznia, niezależnie od płci czy innych czynników. W tym celu konieczna jest współpraca nauczycieli, rodziców, władz oświatowych i społeczności lokalnych.
Strategiczne kompetencje nauczycieli
Nauczyciele powinni być świadomi wymagań współczesności i dostosowywać swoje metody do rozwijania zdolności kluczowych dla przyszłości: kreatywności, krytycznego myślenia i kompetencji cyfrowych. Wprowadzenie tych umiejętności do edukacji wymaga nie tylko doskonalenia nauczycieli, lecz także systemowych reform, które uwzględnią potrzeby uczniów oraz wyzwania społeczne i gospodarcze.
Dlaczego biznes powinien angażować się w edukację?
Biznes ma bezpośredni interes we wspieraniu edukacji. Badania zespołu Natalii Hatalskiej z Infuture Institute pokazują, że przyszłość edukacji zależy od wprowadzania innowacyjnych modeli kształcenia. Transformacja cyfrowa, globalne wyzwania i zmiany społeczne wymagają holistycznego podejścia do edukacji, uwzględniającego współpracę oraz rozwój indywidualny.
Pracownicy, którzy kształcili się w odpowiednich warunkach, przynoszą zyski firmom, wykorzystując zdobyte umiejętności. Przedsiębiorstwa powinny angażować się w edukację, aby zapewnić rozwój przyszłych kadr – zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Partnerstwa, praktyki zawodowe i wspólne inicjatywy to kluczowe obszary, gdzie biznes może wspierać szkolnictwo, co dodatkowo wpisuje się w standardy ESG (Environmental, Social, Governance).
Edukacja w kontekście ESG
Inwestowanie w edukację to kluczowy element strategii ESG, czyli zrównoważonego rozwoju. Zasady ESG obejmują zarówno kwestie środowiskowe, jak i społeczne aspekty odpowiedzialności biznesowej, w tym edukację. Pracodawcy, inwestujący w rozwój umiejętności swoich pracowników, przyczyniają się do rozwoju społeczeństwa i gospodarki.
Firmy, które uwzględniają edukację w swoich strategiach ESG, budują kompetentną kadrę, co przekłada się na ich długoterminowy sukces. Edukacja przyszłych pokoleń to po prostu inwestycja podnosząca poziom życia jednostek i stymulująca rozwój społeczności.
Edukacja jako fundament społecznej solidarności
Edukacja to zatem nie tylko zdobywanie wiedzy, lecz także budowanie solidarności i wspólnoty. Józef Tischner w „Etyce Solidarności” zauważył, że edukacja powinna być długotrwałym działaniem, które kształtuje wspólne wartości i zrozumienie. Poprzez codzienne rytuały, wspólną pracę i otwarte dyskusje edukacja tworzy silne społeczeństwo.
W tym kontekście edukacja staje się narzędziem budowania sprawiedliwego społeczeństwa, umożliwiającym pełne uczestnictwo każdemu obywatelowi.
Podsumowanie
Edukacja to nie tyle koszt, ile inwestycja przynosząca zwrot w postaci lepszego, bardziej sprawiedliwego i innowacyjnego społeczeństwa. Wsparcie dla edukacji ze strony rządów, biznesu i społeczeństwa to klucz do budowania przyszłych pokoleń zdolnych do stawienia czoła wyzwaniom współczesności. Włączenie edukacji do strategii ESG daje firmom szansę na rozwój w sposób zrównoważony i odpowiedzialny.
Przyszłość zaczyna się od edukacji.
Podziel się ze znajomymi